Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi

Zadbaj o zdrowie swoje i swoich pracowników!

Czym jest radon?

Radon to naturalnie występujący, bezbarwny i bezwonny gaz radioaktywny. Powstaje w gruncie w wyniku rozpadu radu i przenika, poprzez nieszczelności w fundamentach, do wnętrza budynków. W szczególności w piwnicach i na parterze jego stężenia, przy braku dostatecznej wentylacji, mogą być znacznie wyższe niż na otwartej przestrzeni.

Oddychanie powietrzem zawierającym wysokie stężenia radonu może negatywnie wpływać na zdrowie człowieka i stanowi drugą, po paleniu tytoniu, najczęstszą przyczynę raka płuc w krajach rozwiniętych.

Zagadnienia dotyczące radonu uregulowane zostały w ustawie Prawo atomowe, (Dz. U. 2024 poz. 1277, tekst jednolity), która stanowi między innymi, że w miejscu pracy należy zapewnić pomiar stężenia radonu lub stężenia energii potencjalnej alfa krótkożyciowych produktów rozpadu radonu. Jest to istotne zarówno w kontekście ochrony zdrowia, jak i monitorowania środowiska pracy.

USŁUGI DLA PRACODAWCÓW

Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera (IMP) oferuje wykonanie pomiarów okresowych stężeń radonu w pomieszczeniach stanowiących miejsca pracy. Na zlecenie klienta (w ramach dodatkowej usługi) przygotowujemy również omówienie wyników pomiarów w formie pisemnego raportu uwzględniające szacowanie dawki promieniowania.

Oferta Instytutu umożliwia kierownikom jednostek organizacyjnych realizację obowiązków, dotyczących monitorowania narażenia pracowników w związku z występowaniem promieniowania naturalnego, wynikających z aktualnych przepisów prawa takich jak: Kodeks Pracy, Prawo atomowe i Rozporządzenie Ministra Zdrowia oraz odpowiednich zaleceń zawartych np. w obwieszczeniu Ministra Zdrowia.

USŁUGI DLA ODBIORCÓW INDYWIDUALNYCH

IMP realizuje także pomiary stężenia radonu w miejscach zamieszkania dla odbiorcy indywidualnego, co jest równie istotne dla zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców.

Regularne monitorowanie radonu w miejscach przeznaczonych na pobyt ludzi to ważny element dbania o zdrowie i komfort życia, szczególnie na obszarach, na których występuje naturalnie podwyższone stężenie tego gazu.

 

---

 

FORMULARZE ZAMÓWIENIA SĄ DOSTĘPNE W SEKCJI "ZAŁĄCZNIKI" PONIŻEJ

 

---

Dlaczego warto wykonać pomiar radonu?

• Ochrona zdrowia: Długotrwałe narażenie na radon zwiększa ryzyko wystąpienia nowotworów układu oddechowego.
• Bezpieczeństwo pracowników oraz domowników: Radon może gromadzić się w domach, szkołach i miejscach pracy - regularne pomiary pomagają wykryć jego podwyższone stężenie.
• Zgodność z przepisami: W Polsce pomiar radonu jest wymagany w budynkach użyteczności publicznej, szkołach, przedszkolach i zakładach pracy.
• Świadomość i prewencja: Wczesne wykrycie wysokiego stężenia radonu pozwala wdrożyć skuteczne środki zapobiegawcze, np. wentylację mechaniczną i/lub uszczelnienie fundamentów.

Realizacja pomiarów jest bardzo prosta i nieuciążliwa. Pomiary stężenia radonu powinny być wykonywane we wszystkich miejscach, w których znajdują się stanowiska pracy. Informacja o rozpoczęciu pomiarów stężeń radonu i miejscach umieszczenia mierników powinna być przekazana pracownikom przed rozpoczęciem pomiarów. Pomiar stężenia promieniotwórczego radonu trwa minimum jeden miesiąc. Instrukcja dotycząca realizacji pomiarów przesyłana jest wraz z miernikami.

Detektor radonu składa się z dwuczęściowej obudowy (tzw. komory dyfuzyjnej) oraz detektora śladowego CR-39, który pełni kluczową rolę w procesie detekcji promieniowania jonizującego. Detekcja ta jest wysoce precyzyjna i umożliwia uzyskanie dokładnych wyników pomiarów stężenia radonu dzięki właściwej kalibracji detektorów oraz odpowiednio długiej ekspozycji. Rzetelność i powtarzalność wyników badań realizowanych w laboratorium potwierdzona jest certyfikatem akredytacji Polskiego Centrum Akredytacji (PCA) Nr AB 327.

Szczegółowych informacji na temat badania oraz zamówienia udziela mgr inż. Karolina Bulewicz.

---

PODSTAWY PRAWNE

Kodeks Pracy

Dz.U. 2025 poz. 277 (tekst jednolity)

Art. 223. [Ochrona przed promieniowaniem jonizującym]

§1. Pracodawca jest obowiązany chronić pracowników przed promieniowaniem jonizującym, pochodzącym ze źródeł sztucznych i naturalnych, występujących w środowisku pracy.

§2. Dawka promieniowania jonizującego pochodzącego ze źródeł naturalnych, otrzymywana przez pracownika przy pracy w warunkach narażenia na to promieniowanie, nie może przekraczać dawek granicznych, określonych w odrębnych przepisach dla sztucznych źródeł promieniowania jonizującego.

Prawo atomowe

Dz. U. 2024 poz. 1277 (tekst jednolity)

Art. 23b. Ustala się poziom odniesienia dla średniorocznego stężenia promieniotwórczego radonu
w powietrzu w:

1)      miejscach pracy wewnątrz pomieszczeń oraz

2)      pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi - w wysokości 300 Bq/m³ (bekereli na metr sześcienny).

Art. 23c. 1. Kierownicy jednostek wykonujących działalność, w której występują miejsca pracy:

1)   zlokalizowane wewnątrz pomieszczeń na poziomie parteru lub piwnicy na terenach, na których średnioroczne stężenie promieniotwórcze radonu w powietrzu w znacznej liczbie budynków może przekroczyć poziom odniesienia, o którym mowa w art. 23b,

2)      pod ziemią,

3)   związane z uzdatnianiem wód podziemnych na terenach, na których średnioroczne stężenie promieniotwórcze radonu w powietrzu w znacznej liczbie budynków może przekroczyć poziom odniesienia, o którym mowa w art. 23b - zapewniają w tych miejscach pracy pomiar stężenia radonu lub stężenia energii potencjalnej alfa krótkożyciowych produktów rozpadu radonu.

Art. 23c. 2. Kierownicy jednostek wykonujących działalność, w których występują miejsca pracy, o których mowa w ust. 1, zapewniają optymalizację narażenia pracowników wykonujących pracę w tych miejscach pracy oraz informują na bieżąco na piśmie takich pracowników o zwiększonym narażeniu na radon, wynikach pomiarów stężenia radonu lub stężenia energii potencjalnej alfa krótkożyciowych produktów rozpadu radonu w miejscu pracy, otrzymanych przez nich dawkach promieniowania oraz działaniach podejmowanych w celu ograniczenia narażenia na radon w miejscu pracy.

 

Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie terenów, na których średnioroczne stężenie promieniotwórcze radonu w powietrzu wewnątrz pomieszczeń w znacznej liczbie budynków może przekraczać poziom odniesienia

Dz. U. 2020 poz. 1139

Rozporządzenie wymienia 27 powiatów, w których istniej możliwość przekroczenia poziomu odniesienia średniorocznego stężenia promieniotwórczego radonu w pomieszczenia tj. 300 Bq/m³.

ZALECENIA

Obwieszczenie Ministra Zdrowia w sprawie ogłoszenia Krajowego planu działania w przypadku długoterminowych zagrożeń wynikających z narażenia na radon w budynkach przeznaczonych na pobyt ludzi oraz w miejscach pracy

M. P. 2021, poz. 169

W punkcie 4.1 tego obwieszczenia stanowi, że pomiary stężenia radonu w powietrzu przeprowadza się w celu określenia stopnia narażenia radiologicznego pochodzącego od tego izotopu. Do pomiarów średniorocznego stężenia radonu wewnątrz pomieszczeń należy stosować detektory śladowe w komorze dyfuzyjnej.